Inne przydatne informacje o przedmiocie

13. Jednostka realizująca przedmiot, adres, e-mail:

Katedra Patofizjologii

sekpatofizjologia@sum.edu.pl

14. Imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za realizację przedmiotu/koordynator przedmiotu:

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz

15. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: 

Profile metaboliczne, czynność i mechanizmy regulacji wszystkich narządów i układów organizmu człowieka; mechanizm działania hormonów oraz konsekwencje zaburzeń regulacji hormonalnej; zmiany w funkcjonowaniu organizmu w sytuacji zaburzenia homeostazy; definicja i patofizjologia wstrząsu, ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz niewydolności wielonarządowej; znaczenie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej w homeostazie organizmu; konsekwencje niewłaściwego odżywiania, w tym długotrwałego głodowania, przyjmowania zbyt obfitych posiłków i stosowania niezbilansowanej diety oraz zaburzenia trawienia i wchłaniania produktów trawienia; wpływ czynników środowiskowych na zdrowie; osteoporoza; patofizjologia wybranych układów; mechnizm starzenia się; korzystanie z baz danych, w tym internetowych, i wyszukiwanie potrzebnych informacji za pomocą dostępnych narzędzi; krytyczna analiza piśmiennictwa; praca w zespole;

16. Liczebność grup

Zgodna z Zarządzeniem Rektora SUM

17. Materiały do zajęć/środki dydaktyczne

szczegółowy plan ćwiczeń, schematy i standardy diagnostyczne, opracowania wybranych zagadnień i przypadków;

18. Miejsce odbywania się zajęć

Katedra Patofizjologii, sale wykładowe i ćwiczeń

19. Miejsce i godzina konsultacji

Katedra Patofizjologii wg ustalonego harmonogramu

20. Efekty uczenia się

Numer przedmiotowego efektu uczenia się

Przedmiotowe efekty uczenia się

Odniesienie do efektów uczenia się zawartych w 

(właściwe podkreślić):

standardach kształcenia/ zatwierdzonych przez Senat SUM

P_W01

gospodarkę wodno-elektrolitową w układach biologicznych;

B.W1

P_W02

równowagę kwasowo-zasadową i mechanizm działania buforów oraz ich znaczenie w homeostazie ustrojowej;

B.W2

P_W03

profile metaboliczne podstawowych narządów i układów;

B.W16

P_W04

związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami fizjologicznymi i patofizjologicznymi;

B.W25

P_W05

czynność i mechanizmy regulacji wszystkich narządów i układów organizmu człowieka, w tym układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu moczowego i powłok skórnych oraz zależności istniejące między nimi;

B.W.21

P_W06

przebieg i regulację funkcji rozrodczych u kobiet i mężczyzn;

B.W.22

P_W07

mechanizm starzenia się organizmu;

B.W23

P_W08

podstawowe ilościowe parametry opisujące wydolność poszczególnych układów i narządów, w tym zakresy norm i czynniki demograficzne wpływające na wartość tych parametrów;

B.W24

P_W09

mechanizm działania hormonów.

C.W51

P_W10

konsekwencje niewłaściwego odżywiania, w tym długotrwałego głodowania, przyjmowania zbyt obfitych posiłków i stosowania niezbilansowanej diety oraz zaburzenia trawienia i wchłaniania produktów trawienia;

C.W50

P_W11

definicję i patofizjologię wstrząsu, ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz niewydolności wielonarządowej;

C.W29

P_W12

etiologię zaburzeń hemodynamicznych, zmian wstecznych i zmian postępowych;

C.W30

P_W13

postacie kliniczne najczęstszych chorób poszczególnych układów i narządów, chorób metabolicznych oraz zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, hormonalnej i kwasowo-zasadowej;

C.W34

P_U01

opisywać zmiany w funkcjonowaniu organizmu w sytuacji zaburzenia homeostazy, w szczególności określać jego zintegrowaną odpowiedź na wysiłek fizyczny, ekspozycję na wysoką i niską temperaturę, utratę krwi lub wody, nagłą pionizację, przejście od stanu snu do stanu czuwania.

C.U20

P_U02

powiązać obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami oznaczeń laboratoryjnych;

C.U11

P_U03

korzystać z baz danych, w tym internetowych, i wyszukiwać potrzebne informacje za pomocą dostępnych narzędzi;

B.U10

P_U04

krytycznie analizować piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim, i wyciągać wnioski;

D.U17

P_U05

zasady pracy w zespole;

D.W18

P_U06

komunikować się ze współpracownikami, udzielając informacji zwrotnej i wsparcia;

D.U12

P_U07

wykazywać odpowiedzialność za podnoszenie swoich kwalifikacji i przekazywanie wiedzy innym;

D.U16

21. Formy i tematy zajęć

Liczba godzin

21.1. Wykłady 

20

Etiologia ogólna.

2

Zespół policystycznych jajników.

2

Insulinooporność.

2

Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby.

2

Otyłość.

2

Działanie czynników środowiskowych.

2

Nadciśnienie tętnicze wtórne.

2

Cukrzyca.

2

Patogeneza zakażenia SArSCoV-2 i powikłań w układzie endokrynnym.

2

Wpływ zmian klimatycznych na zdrowie i życie - nowe wyzwania przed lekarzami

2

21.2. Seminaria

20

Etiopatogeneza chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego: choroby  podwzgórza i  przysadki mózgowej, choroby nadnerczy, choroby tarczycy i przytarczyc, choroby gonad żeńskich i męskich, inne zaburzenia endokrynologiczne

5

Etiopatogeneza chorób układu oddechowego, układu sercowo-naczyniowego: choroby kardiologiczne, wstrząs, nadciśnienie tętnicze, choroby układu oddechowego; 

5

Etiopatogeneza chorób choroby układu pokarmowego, zaburzeń odżywiania, cukrzycy, choroby metabolicznych kości.

5

Etiopatogeneza chorób krwi i układu krwiotwórczego; gospodarki kwasowo- zasadowej i wodno-elektrolitowej; chorób układu moczowego.

5

21.3. Ćwiczenia

40

I. Choroby  podwzgórza i  przysadki mózgowej

• moczówka prosta

• zespół SIADH (Schwarza-Barettera)

• guzy okolicy podwzgórzowo-przysadkowej

• uszkodzenie podwzgórza

• prolaktinoma i hiperprolaktynemia

• akromegalia/gigantyzm

• wielohormonalna niedoczynność przysadki

(zespół Sheehana, zespół Glińskiego-Simondsa, zespół pustego siodła)

II. Choroby nadnerczy

• zespół Cushinga

• zespół Conna

• ostra niedoczynność kory nadnerczy 

• choroba Addisona

• przełom nadnerczowy

• wrodzony przerost nadnerczy

• guz chromochłonny

3

III. Choroby tarczycy i przytarczyc

 1. Subkliniczna i jawna klinicznie nadczynność i niedoczynność tarczycy: 

• choroba Gravesa-Basedowa
• wole guzkowe toksyczne
• inne przyczyny nadczynności tarczycy 
• choroba Hashimoto
• wrodzona niedoczynność tarczycy

 2. Podostre zapalenia tarczycy

 3. Wole miąższowe i guzkowe nietoksyczne

 4. Hipo- i hipermetaboliczny przełom tarczycowy

 5. Gruczolak i rak tarczycy 

 6. Pierwotna i wtórna nadczynność przytarczyc

 7.  Pierwotna i wtórna niedoczynność przytarczyc

3

IV. Choroby gonad żeńskich i męskich

• hipogonadyzm hipo- i hipergonadotropowy męski i żeński 

• hiperandrogenizm u kobiet 

• zaburzenia różnicowania płci  

(obojnactwo prawdziwe, obojnactwo rzekome męskie, obojnactwo rzekome żeńskie)

• dysgenezja gonad  (zespół Turnera, zespół Klinefeltera)

V. Inne zaburzenia endokrynologiczne

                1.Choroby rozproszonego układu endokrynnego

• guz insulinowy

• guz gastrynowy

• guz glukagonowy

• guz wydzielający VIP

• guz somatostatynowy

• nowotwory neuroendokrynne wysoko zróżnicowane rozwijające się poza trzustką 

                2.  Zespoły wielogruczołowe

• Zespół gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 1 i 2

4

Pulmonologia

• Zaburzenia wentylacji,  dyfuzji, perfuzji, rozdziału gazów

• Astma oskrzelowa

• POCHP

• Choroby śródmiąższowe płuc - patomechanizm zaburzeń wymiany gazowej, przyczyny, objawy

• Różnicowanie zaburzeń obturacyjnych i restrykcyjnych (patofizjologia

 i spirometria)

• Zatorowość  płucna

• Niewydolność  oddechowa- ostra, przewlekła

• Obrzęk płuc- patofizjologia, przyczyny płucne i pozapłucne

3

Kardiologia

Niewydolność serca:

• Patofizjologia- czynniki determinujące

• Ostra, przewlekła

• Prawokomorowa, lewokomorowa, obu komorowa

• Skurczowa, rozkurczowa

• Mechanizmy kompensacyjne

• Objawy NS, biomarkery

• Wstrząsy - rodzaje, mechanizmy patofizjologiczne, objawy

• Wady serca

• Miażdżyca

• Choroba niedokrwienna serca

• Zespoły wieńcowe

• Zawał   mięśnia sercowego (STEMI,NSTEMI)

4

Nadciśnienie tętnicze 

• Nadciśnienie tętnicze -  rodzaje, przyczyny, patofizjologia 

• NT wtórne: przyczyny hormonalne, naczyniowe - w tym koarktacja aorty, nerkowe, obturacyjny bezdech w czasie snu

• Zaburzenia rytmu

• Kardiomiopatie

• Choroby osierdzia: płyn w worku osierdziowym, zaciskające zapalenie osierdzia,        tamponada serca

• Choroby tętnic i żył 

• Tętniak, rozwarstwienie aorty

• Zapalenie tętnic: olbrzymiokomórkowe, choroba Takayasu,  zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń

• Ostre i przewlekłe niedokrwienie kończyn

• Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych

• Przewlekła niewydolność żylna

• Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

3

I Choroby układu pokarmowego 

Choroby wątroby

• Ostra niewydolność wątroby

• Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby

• Alkoholowe stłuszczenie wątroby

• Zapalenia wątroby (wirusowe, alkoholowe, niealkoholowe stłuszczenie zapalne wątroby)

• Marskość wątroby

• Wirusowe zapalenia wątroby

• Hiperbilirubinemie i żółtaczki

• Choroba Wilsona

• Hemochromatoza

• Porfirie

Choroby trzustki

• Ostre zapalenie trzustki

• Przewlekłe zapalenie trzustki

Choroby przewodu pokarmowego

• Choroba refluksowa przełyku

• Achalazja przełyku

• Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

• Celiaklia

• Zespół krótkiego jelita

• Enteropatia z utratą białka

• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

• Choroba Leśniowskiego-Crohna

4

II Zaburzenia odżywiania:

• bilans energetyczny

• kryteria rozpoznawania otyłości wg WHO i otyłości wg IDF

• otyłość-czynniki ryzyka, zaburzenia funkcji hormonalnej tkanki tłuszczowej, zaburzenia osi regulujących pobór pokarmu

• patogeneza metabolicznych i nieametabolicznych powikłań otyłości

• zespół metaboliczny- definicja, kryteria rozpoznania

• niedożywienie-etiopatogeneza, mechanizmy kompensacyjne, objawy i powikłania

• psychosomatyczne zaburzenia odżywiania: jadłowstręt psychiczny, bulimia

• zaburzenia termoregulacji

III Cukrzyca

• kryteria rozpoznania i klasyfikacja cukrzycy

• patogeneza cukrzycy typu: 1, 2, Mody i Lada

• ostre i przewlekłe powikłania cukrzycy

• patogeneza insulinooporności

• stany przedcukrzycowe

3

IV Choroby metaboliczne kości 

• Osteoporoza – definicja, rodzaje przyczyny, patomechanizm, przebieg, diagnostyka

• Osteoporozy miejscowe i uogólnione (pierwotne i wtórne)

• Rola układu RANK/RANKL/OPG w patogenezie osteoporozy 

• Osteomalacja u dzieci i dorosłych

• PTH i Ca w gospodarce kostnej 

• RZS- reumatoidalne zapalenie stawów-etiopatogeneza

3

Choroby krwi i układu krwiotwórczego;

I. Układ czerwonokrwinkowy

1. Niedokrwistości (Anemie) – patogeneza, objawy

• - pokrwotoczna

• - aplastyczna (hipoplastyczna) ;aplazja czerwonokrwinkowa

• - dyserytropoetyczna ;zespoły dysmielopoetyczne(DMS)

• - niedoborowe (niedobór żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12 - choroba Addisona-Biermera)

• - hemolityczne –   z przyczyn 

• wewnątrzkrwinkowych:  hemoglobinopatie, enzymopatie, talasemie 

• pozakrwinkowych: hipersplenizm

2. Nadkrwistości – patogeneza, objawy

• - czerwienica pierwotna (nadkrwistość prawdziwa)

• - nadkrwistość wtórna ( hipoksemiczna,humoralna)

• - nadkrwistość rzekoma – zespół Geisbocka

II. Układ białokrwinkowy

1. Leukocytoza - przyczyny

- neutrofilia, eozynofilia, monocytoza, limfocytoza

2. Leukopenia – patogeneza, objawy

- neutropenia, limfocytopenia, eozynopenia

3.Białaczki – definicja, patogeneza, objawy

- ostre (limfoblastyczna,szpikowa)

- przewlekłe (szpikowa,limfocytowa)

4.Chłoniaki – definicja, patogeneza, objawy

- ziarnica złośliwa (Choroba Hodgkina)

     - chłoniaki nieziarnicze (non-Hodgkin)

III. Zaburzenia syntezy immunoglobulin - patogeneza, objawy

- szpiczak mnogi (plasmocytoma)

IV. Skazy krwotoczne – patogeneza, objawy

• - naczyniowe

• - płytkowe

• - osoczowe

• - zespól wykrzepiania wewnątrznaczyniowego

V. Trombofilie – patogeneza objawy

4

II Gospodarka kwasowo- zasadowa i wodno-elektrolitowa:

• Hipo- hipernatremia, sód a gospodarka wodna

• Hipo, hiperkalemia przyczyny,objawy 

• Hipo, hiperkalcemia

• Hipo, hiperfosfatemia

• Kwasica oddechowa i metaboliczna- definicja, przyczyny, mechanizm rozwoju

• Zasadowica oddechowa, metaboliczna- definicja, przyczyny, mechanizm rozwoju

3

III Choroby układu moczowego

• Ostre uszkodzenie nerek

• Przewlekła choroba nerek

• kamica moczanowa

• białkomocz

• zespół nerczycowy

• ostre kłębuszkowe zapalenie nerek

• zakażenia układu moczowego

• pęcherz neurogenny

3

22. Literatura

- "Patofizjologia Kliniczna - Podręcznik dla studentów medycyny" wyd. II, B. Zahorska-Markiewicz, E. Małecka –Tendera, M. Olszanecka-Glinianowicz, J. Chudek (2017) -podstawowy podręcznik

- "Interna Szczeklika" red. A. Szczeklik (2022), tzw. wydanie duże.

23. Kryteria oceny – szczegóły

Bardzo dobry (5,0) - zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte i w znacznym stopniu przekraczają wymagany poziom

Ponad dobry (4,5) - zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte i w niewielkim stopniu przekraczają wymagany poziom

Dobry (4,0) – zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte na wymaganym poziomie

Dość dobry (3,5) – zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte na średnim wymaganym poziomie

Dostateczny (3,0) - zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte na minimalnym wymaganym poziomie

Niedostateczny (2,0) – zakładane efekty uczenia się nie zostały uzyskane

Zgodnie z zaleceniami organów kontrolujących.

Zaliczenie przedmiotu - student osiągnął zakładane efekty uczenia się.

Szczegółowe kryteria zaliczenia i oceny z przedmiotu są zamieszczone w regulaminie przedmiotu.